‘Gazetecilik Meslek Yasası’na ihtiyaç var’

Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu’nun (TGK) 24. Başkanlar Kurulu Toplantısı, 12-15 Mayıs 2022 tarihleri arasında Konya’da gerçekleştirildi. TGK Başkanlar Kurulu medya sektöründeki son gelişmeler, sorunlar ve çözüm önerileri ile taslak hazırlıkları devam eden “Gazetecilik Meslek Yasası” tartışıldı.    Vali Özkan katıldı  Basının sorunlarının tartışıldığı TGK 24. Başkanlar Kurulu’nda 9 gazeteciler federasyonu ve 70 gazeteci meslek kuruluşunun başkan ve temsilcilerinin yer aldığı Konya’daki toplantıya ilimizden Marmara Gazeteciler Federasyonu ve Sakarya Gazeteciler Birliği (SGB) Başkanvekili Müjdat Çetin katıldı. Konya Gazeteciler Cemiyeti ev sahipliğinde gerçekleşen toplantının açılışına katılan Konya Valisi Vahdettin Özkan, böylesine nitelikli bir toplantının Konya’da icra ediliyor olmasından dolayı memnuniyet duyduğunu belirterek, “Aslında çok dinamik bir süreç; algılar değişiyor, toplum değişiyor, beklentiler değişiyor. Bütün sektörlerle insanlarla alakadar olan basın gibi bir kurumun hem organizasyonu hem meslek kuruluşları hem muhtevası hem basına ilişkin toplumsal beklentiler de çok dinamik bir süreçle muhatap. Basının kamu yararını esas alarak, toplumsal menfaatleri gözeterek daha kurumsal bir yapıya büründürülmesi önemli” dedi.   Dayanışma içinde çözüm  TGK Genel Başkanı Nuri Kolaylı toplantıdaki konuşmasında, “Mesleğimizin sorunları ve dayanışma için bir arada bulunuyoruz. Mesleğimizin çok fazla sorunu var. Bizim acil olarak bir meslek yasamıza ihtiyacımız var. Yoldan geçen herhangi biri, hiçbir eğitimi olmadan eline bir cep telefonu verilerek gönderildiğinde ‘ben gazeteciyim’ diyebiliyor, gazeteci kimliği kazanabiliyor. Bunun düzene girmesi için bir çalışma yapıyoruz.  Meslek yasasının hazırlanması için bir kıvılcım yaktık. İnternet yasası sorunumuz var. Aylardır meclise geldi, gelecek deniliyor ancak henüz gelmedi. Basın kartı ve yıpranma hakkı konusunda sorunlarımız var. Basın İlan Kurumu’yla ilgili ve basın ilanlarıyla ilgili sorunlarımız var. Anadolu’daki gazetelerin en önemli can damarlarından biri olan basın ilan konusu, çok kanayan yara. Bunu da Basın İlan Kurulu’nda görev alan sevgili meslektaşlarımla birlikte burada tüm detaylarıyla tartışacağız, arkadaşlarımızın sorularını yanıtlayacağız” dedi.  Sonuç bildirgesi   Konya Gazeteciler Cemiyeti’nin ev sahipliğinde gerçekleşen ve 9 gazeteciler federasyonu ile 70 gazeteciler cemiyeti başkanı ve basın meslek kuruluşu temsilcisinin katıldığı toplantı sonrasında TGK 24. Başkanlar Kurulu Sonuç Bildirgesi şu şekilde oluştu;  “Ekonomik, siyasi ve teknolojik gelişmelerden yakından etkilenen medya sektörü, önemli bir değişim ve dönüşüm sürecine girmiştir. Ancak zaman içinde değişimlere paralel olarak yaşanan sorunların çözümlenmesi bir yana, birbiri üzerine eklenmesiyle günümüzde adeta kaderine terk edilmiştir.     Basın Meslek Yasası  Bu sorunların en önemlisi; Gazetecilik Meslek Yasası olmamasıdır. Medya, gerçek anlamda işlevini yerine getirebilmesi için, gazetecilik mesleğini ve bu mesleği kimlerin yapabileceğini düzenleyen ‘Gazetecilik Meslek Yasası’na acilen ihtiyaç duymaktadır.   Ülkemizde gazetecilik meslek yasası olmadığı için dileyen herkes, eğitimine ve bilgi birikimine bakılmaksızın “gazeteciyim” diyerek mesleğe başlayabilmektedir. Oysa gazetecilik/habercilik, özel eğitim gerektiren bir meslektir. Gazetecilik yapmak isteyen bir kimse, eğitim seviyesi ne olursa olsun işe girebilmektedir.  Bu durum, basın mesleğini her türlü istismara açık hale getirmektedir ve habercilik, tehdit ve şantaj aracı olarak kullanılmaktadır. Daha da kötüsü bu tür kişileri basın mesleğinden uzaklaştıracak herhangi bir yasal düzenleme de bulunmamaktadır.   Bu çarpık durumu ortadan kaldırmak için, gazetecilik mesleğini kimlerin yapabileceğini düzenleyen “Gazetecilik Meslek Yasası" acilen çıkarılmalıdır.      İnternet yasası  Bilindiği gibi; teknolojinin hızla gelişimi ve internet ağının hemen hemen her noktaya ulaşması ile birlikte, internet haberciliği büyük bir gelişim göstermiştir.   Sektörde istihdam sağlayan gazete ve televizyonlarla eşdeğer doğru habercilik yapan kurumsal internet haber sitelerinin yanında, internet deyimiyle “kopyala yapıştır” kolaycılığından öteye gitmeyen, bunun da ötesinde kamuoyunu bilinçli olarak yanlış yönlendirmek isteyen haber siteleri de maalesef yer almaktadır.   Bu noktada kamuoyuna “Dezenformasyonla Mücadele Kanun Teklifi” olarak yansıyan hazırlıklar, fikir özgürlüğünü kısıtlayıcı değil, tam tersine haber alma özgürlüğünü gerçek anlamda hayata geçirmeyi sağlayıcı nitelikte olarak yasalaştırılmalıdır.   Sonrasında; İstihdam sağlayan, gerçek anlamda haber üreten internet haber siteleri, Basın İlan Kurumu’ndan resmi ilan ve reklam verilmek suretiyle desteklenmelidir. İnternet haberciliğinin de Basın İlan Kurumu sistemine dahil edilmesiyle basın sektöründe istihdam artırılabilecektir.    İnternet haber sitelerinin çalışanları, 5187 sayılı Basın Kanunu ile 5953 sayılı Basın İş Kanunu kapsamına alınmalı, basın kartı almalarının ve emeklilikte yıpranma payından yararlanmalarının yolu açılmalıdır.  Buna bağlı olarak, 11 aydır toplanamayan Basın Kartları Komisyonu acilen toplanmalıdır. Komisyon, emeklilikte yıpranma hakkından yararlanmak için basın kartı almayı bekleyen meslektaşlarımızın mağduriyetini gidermeli, hak kayıplarına son vermelidir. Ayrıca, emeklilikte yıpranma payından yararlanmak için basın kartı şartı kaldırılmalı, fikir işçisi olması yani 5953 sayılı yasaya tabi olarak çalışması yeterli sayılmalıdır.  İcra iflas ilanları  Özellikle yerel gazetelerin hayatiyeti, önemli ölçüde Basın İlan Kurumu sistemi ile verilen resmi ilanlara bağlıdır.   Bu arada, 5. Yargı Paketi kapsamında TBMM’de yapılan değişiklikle, İcra ve İflas Kanunu uyarınca verilmesi gereken ilanların, elektronik satış portalına yönlendirilmesi, gazetelerin gelirlerini önemli oranda düşürmüştür. Bu noktada gazeteleri mağdur etmeyecek düzenlemelerin ve uygulamaların yapılması gerekmektedir.  Dolayısıyla; Yasal boşluktan kaynaklanan sorunlar, her geçen gün daha da artmaktadır.   Türkiye Gazeteciler Konfederasyonunu oluşturan meslek kuruluşlarına üye yaklaşık 20 bin basın çalışanı adına Konya’daki Başkanlar Kurulu toplantısından şu çağrıyı yapıyoruz:  Siyasetçilerin, bürokratların, akademisyenlerin, hukukçuların, sendika ve basın meslek kuruluşu temsilcilerinin katılımıyla çalıştay organize edilmeli. Bu çalıştayda Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu tarafından hazırlanan Gazetecilik Meslek Yasası taslağı tüm yönleriyle ele alınarak son şekli verilmeli ve iktidar - muhalefet uzlaşmasıyla yasalaştırılmalıdır…